Woordenlijst inclusieve taal

RVO wil een inclusieve organisatie zijn voor klanten, medewerkers en sollicitanten. Hiervoor is inclusieve taal een voorwaarde. Omdat er nog geen rijksbrede afspraken zijn, vind je op deze pagina handvatten voor inclusieve taal. Deze woordenlijst bevat aanbevelingen op verschillende diversiteitsgebieden, maar is niet volledig. Gebruik deze woordenlijst daarom ter inspiratie.

Zwart en wit

'Zwart' is geen neutrale term, net als 'wit'. Gebruik zwart daarom niet als aanduiding van een criminele activiteit of negatieve gebeurtenis. En vermijd 'wit' als positief.

'Illegaal werken' in plaats van 'zwartwerken'

Genderinclusief taalgebruik

Streef naar genderinclusief taalgebruik. Vermijd algemeen gebruik van mannelijke en/of vrouwelijke voornaamwoorden en hij/zij. Gebruik genderinclusieve oplossingen zoals:

'Als ondernemer heeft u te maken met' in plaats van 'De ondernemer in zijn werksituatie'.
'ondernemers die'

Gebruik waar mogelijk neutrale woorden in plaats van mannelijke of vrouwelijke vormen.

'menskracht' in plaats van 'mankracht'
'bemensing/bemensen in plaats van bemanning/bemannen
'mensen, bezoekers, ondernemers, leden, personen, gasten, jongeren, studenten', etc. in plaats van 'mannen, vrouwen, dames, heren, jongens en meisjes'

Gendergelijkheid bij internationale RVO-projecten

RVO deelt internationale projecten in op: 'gender-blind', 'gender-sensitief' (of 'genderbewust') en 'gender-transformatief'.

Mensen met een beperking

Zet de persoon centraal. Gebruik geen zelfstandig naamwoord om iemand te omschrijven. Het gebruik van een zelfstandig naamwoord leidt tot meer stereotypering. Een persoon hééft een beperking, maar is niet die beperking. Gebruik daarom de beperking als bijvoeglijk naamwoord. Het gaat om zichtbare en verborgen beperkingen.

'mensen met een visuele beperking' in plaats van 'blinden of slechtzienden'
'mensen met een gehoorbeperking' in plaats van 'doven'
'mensen met een lichamelijke beperking in plaats van 'gehandicapten'

Denk bijvoorbeeld ook aan:

'tolk Nederlandse gebarentaal' in plaats van 'doventolk'
'iemand die ... heeft meegemaakt' in plaats van 'slachtoffer van'

Beroepen

Gebruik genderoverkoepelende benamingen.

'leerkracht' in plaats van 'leraar/lerares'
'verpleegkundige' i.p.v. 'verpleger/verpleegster'
'agrarisch ondernemer' i.p.v. 'boer/boerin'

Opleiding

Gebruik de termen 'praktisch' en 'theoretisch' in plaats van 'hoger' en 'lager' opgeleid. Of 'meer praktisch opgeleid' en 'meer theoretisch opgeleid'. Of benoem wat je precies bedoelt, zoals 'mbo-, hbo- en wo-opgeleiden'.

'onderwijsrichtingen' in plaats van 'onderwijsniveaus'
'mbo-studenten' in plaats van 'scholieren'

Oorspronkelijke bevolking

Gebruik neutrale termen in plaats van termen die de kolonisator die vanaf de kust het land in trekt, als uitgangspunt nemen.

'oorspronkelijke bevolking/bewoners' in plaats van 'inheemse bevolking/bewoners'

Delen van de wereld en bevolking

Spreek liever over specifieke continenten/landen in plaats van 'westers' en 'niet-westers'.

Vermijd 'rijke' en 'arme' landen. Een land is niet alleen maar 'arm'. Het kan in veel opzichten juist 'rijk' zijn. Gebruik 'economisch welvarende landen' of 'economisch kwetsbare landen'.

Schrijf niet over personen en bevolkingsgroepen in termen van natuurverschijnselen of natuurrampen. Dat roept een negatieve emotie op.

'een groot aantal migranten' in plaats van 'een vloedgolf aan migranten'
'vluchtelingenstroom' in plaats van 'een tsunami aan vluchtelingen'

Nationaliteit en dubbele nationaliteit

Gebruik geen termen als 'allochtoon', 'bicultureel', 'nieuwkomer' of 'nieuwe Nederlander'. Een persoon is ongedocumenteerd (zonder verblijfsvergunning), of statushouder, een expat, of genaturaliseerd en dus Nederlander. Vermeld alleen de status van personen als dat relevant is.

Specifieke namen

Noem de specifieke gemeenschap of de naam van het volk.

'Inuit/Joepik' in plaats van 'Eskimo's'
'Sinti/Kalderari/Roma' in plaats van 'Zigeuners'

Erkenning

Wij geven bepaalde groepen/personen/mensen een podium (in plaats van 'wij geven bepaalde personen/groepen/mensen een stem/gezicht'). Mensen hebben al een stem/gezicht en die mensen/groepen/personen moeten alleen 'erkend' worden.

'een podium geven/erkennen/erkenning geven' in plaats van 'een gezicht/stem geven'